De Klimaatparadox in het AD

Wereldproblemen zijn onderhevig aan hypes. Nu hebben we het alweer enkele jaren over opwarming van de aarde en rijzing van de zeespiegel. Gek genoeg wordt er bijna nergens meer gesproken over overbevolking. Dat er jaarlijks 83 miljoen mensen bij komen, dat het huidige aantal van 7,5 miljard aardebewoners over een goede dertig jaar de grens van 10 miljard zal bereiken.

Overbevolking,  de Club van Rome kwam er in de jaren zeventig van de vorige eeuw mee. 'Grenzen aan de groei' heet het rapport, dat destijds voor het eerst duidelijk maakte dat 'meer en nog meer' tot rampen moet leiden.

Vanmiddag presenteerde Peter van Druenen zijn boek 'De klimaatparadox'. In boekhandel 't Spui in Vlissingen ging het opeens over onderwerpen als bevolkingsgroei en klimaatbeheer. Als schrijver van de stadsgeschiedenis van Vlissingen maakte hij zich drie jaar geleden onsterfelijk: 1104 pagina's gevangen onder de titel 'Vissers, kapers, arbeiders - Vlissingen 700 jaar stadsrechten'. Nu meldt hij zich met een heel ander boek. Veel dunner, maar het beslaat wel de hele wereld: de dreigende overbevolking. Van Druenen is Vlissinger, in 1952 geboren in de Bonedijkestraat. Hij studeerde maatschappijgeschiedenis aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam.

Hoe raakt een Vlissingse (stads)historicus verzeild in de actuele wereldproblematiek?

,,Ik had en heb als historicus twee tics: economie en demografie. De grote bevolkingsbewegingen over eeuwen heen hebben me altijd bovenmatig geïnteresseerd. Dat zie je terug in mijn boek over Vlissingen, waarin het over elkaar opvolgende bewonersgroepen gaat: vissers, kapers en arbeiders. De laatste jaren houd ik me bezig met de migratie in Frankrijk, België en Nederland in de 16e en 17e eeuw. Noem het een specialisme, dat ik aan het uitdiepen ben.''

Dat is nog iets heel anders dan overbevolking en opwarming van de aarde.

,,Vorig jaar zomer stond ik voor mijn boekenkast. Die is nogal rommelig. Opeens had ik een boekje met 'Het rapport van de Club van Rome' in handen. Uit 1972. Toen zat ik in een club met langharig tuig, die over de wereldproblemen discussieerde. Ik kocht het boekje destijds, maar vond het nogal droog en legde het ongelezen weg. Nu, 45 jaar later, heb ik het in één adem uitgelezen. En dacht ik: verrek, ze wijzen op een majeur probleem, de groeiende wereldbevolking. Dat onderwerp zie je in de huidige klimaatdiscussie niet terug. Alle reden om dat eens uit te zoeken.''

Waarom hebben moderne wetenschappers het niet over overbevolking?

,,Ze benoemen alleen geboorteoverschotten. Als je dat doet, dan zal de wereldbevolking vanaf 2040 afnemen. Groeiende welvaart gaat immers samen met kleinere gezinnen. Dat is de klassieke benadering van het probleem. Er wordt geen aandacht besteed aan de bovenkant van de bevolkingsgroei. Mensen blijven gezonder en ze worden ouder. De dood hoort niet meer zo bij het leven. Behalve het hoofd kun je alles vervangen. Zelf heb ik net een nieuwe heup. Fantastisch, ik denk erover de andere ook te laten vervangen. De grafieken, waarin rekening wordt gehouden met de steeds hogere leeftijd van de wereldburger, zijn er nog niet.''

En dus?

,,Als de bevolkingsgroei doorzet, wordt er honderden miljoenen kilo's meer rundvlees gegeten, gaan we nog meer vliegen en zullen we ook nog veel meer gebruik maken van het internet. Met als gevolg, dat de zeespiegel nog veel sneller gaat stijgen dan we al dachten.''

Rundvlees is bekend, vliegen ook, maar is internetten ook een probleem?

,,De invloed van internetten op de uitstoot van CO2 kom je nergens tegen. Maar realiseer je wel, dat het uitvoeren van twee simpele zoekopdrachten in Google evenveel CO2-uitstoot veroorzaakt als het koken van een keteltje water. Dat is niet het gevolg van de energie die nodig is voor de computer of mobiele telefoon van de gebruiker, maar van het stroomverbruik van de providers en de zoekmachines. Per dag worden er 10 miljard google-opdrachten gegeven. En dat wordt snel meer. Er zijn 1,4 miljard Chinezen. Nu zit een kwart van hen op internet. Over een jaar of zes googelen ze allemaal. Het is een onderschat probleem.''

Peter van Druenen, de onheilsprofeet.

,,Dat niet. Maar als we niks doen zal op korte termijn het aantal grote rampen toenemen. De oplossing? Meer geld naar klimaatmaatregelen en vooral ook zorgen dat het goed terecht komt. Nu gaat er veel geld naar aandeelhouders van bedrijven, die vooral aan de milieumaatregelen willen verdienen. De windmolenbouwers, de leveranciers van zonnepanelen. Waarom besteden we niet meer aan het onderzoek naar andere alternatieve bronnen, waarom trekken we het onderzoek naar kernfusie niet vlot? Het vervangen van uiterst zuinige benzinemotoren door elektrische is een hype. Iedereen moet aan de warmtepomp. Ik vraag me af of dat gaat helpen. De zware onderwerpen - overbevolking, internetten - daarover hoor je niemand. Voor de overbevolking heb ik ook niet meteen een oplossing. Geboortebeperking, dat helpt zeker. Over de vraag of we ons best moeten doen om 120 in plaats van 90 jaar te worden moeten we het maar niet hebben. Daar zit de paradox. We willen allemaal zo lang mogelijk leven. Zeg het maar zo: we vechten tegen een monster, dat nauwelijks is te verslaan. We zijn namelijk zelf het monster.''

Peter van Druenen: De klimaatparadox. Bevolkingsgroei of klimaatparadox - Uitgeverij Cossee, 128 pagina's, 15,- euro.