Doorgaan naar hoofdcontent

De 'Decamerone' en Corona

Terecht is er in deze tijden van corona aandacht voor Giovanni Boccaccio’s meesterwerk uit 1353: de ‘Decamerone’, een verzameling van honderd novellen, verteld door een gezelschap van drie mannen en zeven vrouwen uit de hogere kringen van Florence. Zij waren de stad ontvlucht voor de pest en hadden hun intrek genomen in een villa in de heuvels. De epidemie kostte tussen 1349 en 1360 aan zo’n 75 miljoen mensen het leven. Acteurs van Internationaal Theater Amsterdam en Het Nationale Theater in Den Haag lezen momenteel onder de regie van Ivo van Hove thuis elke dag voor uit de ‘Decamerone’, Kijk en luister op https://ita.nl/nl/episodes/itas-decamerone/765119/.

Interessant was in dit verband de analyse die de Duitse filosoof Peter Sloterdijk een paar jaar geleden maakte van het antropoceen, het geologische tijdperk waarin we nu leven en waarin de aardbol met alles wat er op leeft, voor het eerst sinds miljoenen jaren de schadelijke invloed van een van haar levensvormen - de mens - ondervindt. Sloterdijk laat het antropoceen beginnen in 1353. Inderdaad: het jaar van de eerste publicatie van de ‘Decamerone’. De honderd verhalen betekenden volgens Sloterdijk een keerpunt in de middeleeuwse literatuur en kondigden het begin aan van de renaissance, een project om de lijdzame berusting in het door God gestuurde menselijk lot te saboteren. Ze was daarmee kwartiermaker voor de Verlichting in de 17e en 18e eeuw, die kan worden gekenmerkt als een project om het lot zelf te saboteren. Het antropoceen kwam in de 18e eeuw tot volwassenheid, na een moeilijke jeugd waarin de traditionele kerk zich met man en macht verzette tegen het verlichte denken en waarin een van de resultanten, de hervorming, zich aanvankelijk nestelde in de schoot van het fundamentalistische godsdenken. In dezelfde periode kwamen de industriële revoluties op gang en gingen machines en minerale brandstoffen de menselijke kracht vervangen in de productieprocessen.

Tot zover Sloterdijk. Aan ons te taak om te zoeken naar de analogie met de coronacrisis van dit moment. Let niet op het verschil tussen de aantallen doden omstreeks 1353 en 2020. Dat is enorm: 75 miljoen tegenover 100.000. Het gaat om de voetafdruk van de twee pandemieën.

Peter van Druenen



Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Recensie in De uil van Minerva

Het is jammer dat Thierry Baudet de 'Uil van Minerva' heeft misbruikt voor zijn overwinningsspeech uit 2019. Het begrip heeft daardoor een bijklank gekregen die - op zijn zachtst gezegd - niet als positief kan worden gekwalificeerd. In de Griekse mythologie vergezelt deze vogel Pallas Athena, de godin van de wijsheid en was daarmee een symbool voor kennis en wijsheid. De Uil van Minerva is ook een Nederlandstalig tijdschrift voor geschiedenis en wijsbegeerte van de cultuur, uitgegeven onder auspiciën van de Universiteit van Gent. In de vierde editie van jaargang 32 staat een zeer uitgebreide, onderbouwde en op onderdelen behoorlijk kritische recensie van milieuwetenschapper Stijn Neuteleers over  mijn De Klimaatparadox :  De Klimaatparadox Het thema van de bevolkingsgroei speelt een vreemde rol in het milieudebat. Enerzijds rust er een zeker taboe op: er is geen echt debat over dit thema binnen milieukringen. Dit is voor van Druenen het startpunt van zijn analyse en tegel...
Een reactie posten
Meer lezen

Las ook Midas Dekkers 'De Klimaatparadox'?

Vorige week dacht ik na het zien van de documentaire 'The Planet of the Humans' dat de maker Michael Moore mijn boek-essay 'De Klimaatparadox' had gelezen. Dat was natuurlijk niet zo, want het boek is niet in Engelse vertaling verschenen. Deze week lag de oorsprong van een nieuw déjà vu dichter bij huis: bioloog Midas Dekkers benoemt de te omvangrijke en teveel consumerende wereldbevolking als een van de grotere problemen van deze tijd en als medeveroorzaker van de huidige coronacrisis: "Waar te veel mensen worden geboren, moeten genoeg mensen sterven. Niet als straf van God, maar als gevolg van de manier waarop Moeder Natuur haar huishouden bestiert". En dat was precies het hoofdonderwerp van 'De Klimaatparadox'. Mijn stelling ging nog iets verder: de bevolking groeit zo snel omdat we alsmaar ouder willen worden en steeds banger zijn geworden voor de dood van onszelf en die van anderen: "Wij voeden het monster dat de aarde uiteindelijk om z...
Een reactie posten
Meer lezen

Krijg nou niks: Sylvain Ephimenco heeft ook eindelijk De Klimaatparadox' gelezen:

[Het lijk in de kast] We hebben de recente film 'A life on our planet' van David Attenborough niet nodig om te weten hoe de zaken erbij staan: beroerd en het wordt steeds erger." Zo begint de heldere en waardevolle bijdrage van lezer Pier Bergsma over beperking van de bevolkingsgroei (Opinie, dinsdag). Ik had toevallig net op Netflix het alarmsignaal van bioloog en natuurfilmer David Attenborough (1926) zien en horen loeien: als extreem uidijende soort die afkoerst op de zesde massa-extinctie 'hebben we de wereld verwoest' zei hij. Maar deze film is niet alleen kommer en kwel. De 94-jarige Attenborough eindigt met een optimistische noot: niets is nog verloren want met duurzame energiebronnen, herbebossing en plantaardig voedsel kunnen we hopen op een grondige restauratie van onze planeet. Er is ook iets in zijn film dat opmerkelijk genoemd mag worden: Attenborough legt de link met overbevolking als het gaat om de vernietigingen die de mens aan zijn leefomgeving aan...
Een reactie posten
Meer lezen